Amerikalı psixoloq Hovard Qardner ilk dəfə 1983-cü ildə yazdığı "Ağıl Çərçivəsi" kitabında çoxlu zəka nəzəriyyəsini irəli sürmüşdür. Burada o, intellektin tərifini vermiş və intellektual səriştənin müxtəlif növlərini qeyd etmişdir. Onun bu nəzəriyyəyəsinə görə, müxtəlif zəka növləri mövcuddur.

"Kanal14.az" Qardner nəzəriyyəsinin doqquz zəka növünü təqdim edir:

Məntiqi-riyazi intellekt:

Doqquz zəka növündən bəlkə də ən bariz olanı olan məntiqi-riyazi intellekt insanın riyazi problemləri həll etmək, tendensiyaları və qanunauyğunluqları aşkar etmək və əlaqələri anlamaq qabiliyyətinə aiddir. 

Linqvistik intellekt:

Linqvistik intellekt insanın sözlərdən səmərəli istifadə etmək qabiliyyətini ölçür. Bu, mütləq başqa bir dil öyrənmək mənasına gəlmir. Yalnız bir dili bilən biri də linqvistik zəkaya sahib ola bilər. Doğru sözlərdən istifadə etmək və nə demək istədiyinizi ifadə etmək, bir çox fərqli situasiyalarda istifadə edilə bilən unikal zəka növüdür.

Şəxslərarası İntellekt:

Şəxslərarası intellekt və ya emosional intellekt zəka və duyğular arasındakı əlaqəni ifadə edir. Şəxslərarası zəkaya malik olan biri digər insanların emosiyalarını hiss etməkdə və onların emosiyalarını oxumaqda mahirdir. Bu həm şifahi, həm də şifahi olmayan ünsiyyət bacarıqları ilə əlaqələndirilə bilər.

Şəxsiyyətdaxili zəka:

Şəxsiyyətdaxili intellekt insanların özünü dərk etmək qabiliyyətini ifadə edir. Bu zəka növünə sahib olan insanlar nə hiss etdiklərini və niyə hiss etdiklərini asanlıqla başa düşür. Şəxsiyyətdaxili intellekt, ümumiyyətlə, başqalarına sizinlə rəftar edilməsini istədiyiniz şəkildə davranmağı əhatə edir.

Musiqi zəka:

Musiqi zəkası zəkanın doqquz növündən ən çox açıqlananıdır. Bu, insanın ritm və səsləri hiss edərək ondan musiqi yaratmaq üçün istifadə etmək qabiliyyətinə aiddir.

Vizual-məkansal intellekt:

Vizual-məkan zəkası dedikdə, insanların dünyanı üç ölçüdə görmək və ya təsəvvür etmək qabiliyyəti nəzərdə tutulur. Belə insanlar dünyanı 3D-də vizuallaşdırmaq qabiliyyətinə malikdirlər. Eyni zamanda, xatirələrdən və ya əvvəlki təcrübələrdən istifadə edərək heç bir xarici təsir olmadan hər hansı bir şəkil çəkə bilmək qabiliyyəti kimi ifadə olunur.

Bədən-kinestetik intellekt:

Bədən-kinestetik intellekt ağıl və bədən koordinasiyasına aiddir və xüsusən idmançılar üçün çox vacibdir. Atletik qabiliyyət çox vaxt intellekt adlandırılmır, lakin kinestetik intellekt ətrafdakı obyektləri və digər elementləri manipulyasiya etmək üçün fiziki imkanlarından istifadə etmək qabiliyyətini nəzərdə tutur.

Təbii intellekt:

Naturalistik intellekt təbiəti oxumaq və anlamaq qabiliyyətinə aiddir. Bütün canlıların cansız elementlərinə həssas olmaq "təbiət müdrikliyi" sayılır.

Ekzistensial İntellekt:

Ekzistensial intellekt dərin həssaslığa və insanların varlığın mənası kimi dərin suallara cavab tapmaq qabiliyyətinə aiddir. Bu zəka növü Qardnerin araşdırmasında sadalanan 9 növ zəkanın ən mürəkkəblərindən biridir. Ekzistensial intellektə malik insanlar bəzi ciddi suallar haqqında rahatlıqla danışmaqla yanaşı, həm də cavab tapmağa çalışırlar.