Gündəm / Dünya

Ən böyük sirr: Alimlər ölü ulduzların içində nələrin gizlənə biləcəyini açıqladı

Ən böyük sirr: Alimlər ölü ulduzların içində nələrin gizlənə biləcəyini açıqladı

Neytron ulduzların yeni superkompüter analizi onların daxili hissəsinin nəhəng atom nüvəsinə bənzədiyini üzə çıxarıb.

"Kanal14.az" bu barədə NV-yə istinadla xəbər verir.

Ulduzun nüvə sintezi üçün yanacağı bitdikdə, cazibə qüvvəsinin təsiri altında çökməyə başlayır. Ulduzun kütləsi kifayət qədər böyükdürsə, o qədər çökə bilər ki, neytron ulduzu əmələ gələr - kütləsi ölçüsü ilə mütənasib olmayan çox sıx bir cisim.

Alimlər neytron ulduzları ziyarət edərək onlardan material nümunəsi əldə edə bilmirlər: ən yaxın belə obyektlər təxminən 400 işıq ili uzaqlıqdadır. Buna görə də, onların səthinin altında nəyin yatdığı sirr olaraq qalır ki, bu da yalnız çox mürəkkəb və enerji sərf edən superkompüter tədqiqatları ilə həll edilə bilər.

Neytron ulduzlarının ən son belə analizi, bu cisimlərin nüvələrinin sərbəst subatom hissəcikləri, kvarklarla (protonlar və neytronlar) dolu olması və "soyuq" kimi tanınan ekzotik maddə formasından ibarət olması ehtimalının 80-90% olduğunu müəyyən edib. Helsinki Universiteti bildirir ki, atomların mövcudluğu qeyri-mümkün olan kvark maddədir. Eyni zamanda, kompüter modeli müəyyən edib ki, neytron ulduzların içindəki maddənin sürətlə nüvə maddəsindən "kvark” maddəyə çevrilməsi ehtimalı 20%-dən azdır.

Helsinki Universitetindən tədqiqatın aparıcı müəllifi Yonas Nettila deyir: "Neytron ulduzun hər bir yeni müşahidəsinin neytron ulduzun maddənin xassələrini artan dəqiqliklə çıxarmağa necə imkan verdiyini görmək çox həyəcanvericidir”.

Əvvəllər tədqiqatçılar kosmosda sürətli radio partlayışları adlanan sirli partlayışların super güclü maqnit sahələrinə malik neytron ulduzları ilə əlaqəli ola biləcəyini aşkar ediblər. Belə dalğalanmalar son illər dəfələrlə qeydə alınıb.