"Kanal14.az" "space.com"a istindən xəbər verir ki, Avropa Gaia kosmik teleskopundan alınan məlumatları təhlil edən astronomlar Yerə ən yaxın Gaia BH1 və Gaia BH2 adlı iki qara dəlik aşkar ediblər .

Birinci qara dəlik Yerdən 1560 işıq ili uzaqlıqda, Ophiuchus bürcündə, ikincisi isə 3800 işıq ili uzaqlıqda yerləşən Centaurus bürcündə yerləşir.

Hər iki obyekt unikaldır. Onların ətrafında fırlanan yoldaş ulduzların hərəkət xüsusiyyətlərini öyrənməklə onları aşkar etmək mümkün idi: qəribə dalğalanmalar göstərdi ki, bu ulduzlar bəzi kütləvi cisimlər ətrafında fırlanır; hər iki halda onların kütləsi Günəşin kütləsindən təxminən on dəfə çox idi. Həmin obyektlər işıq yaymırdı, bu da alimləri onların açıq-aydın qara dəliklər olduğunu düşünməyə vadar edirdi.

Son vaxtlara qədər astronomlara məlum olan bütün qara dəliklər adətən rentgen və radio diapazonlarında işıq saçmaqla aşkar edilirdi; işıq cisim tərəfindən udulmuş maddə tərəfindən istehsal olunur. Lakin məlum olur ki, Gaia BH1 və Gaia BH2 həqiqətən də qara dəliklərdir və yalnız qravitasiya effektləri ilə aşkar ediliblər.

Bu qara dəliklərin ətrafında fırlanan ulduzların orbitləri qeyri-adi dərəcədə yüksəkdir ki, bu da onları qara dəliyin ətrafında alçaq ulduz orbitləri olan sözdə rentgen ikililərindən fərqləndirir. Bu, alimlərə ikili sistemlərin yeni növlərinin nisbətən tez-tez yarana biləcəyinə inanmağa əsas verdi.

Avropa Kosmik Agentliyi onu da qeyd edir ki, Gaia kosmik teleskopu bu cür obyektlərin aşkarlanması üçün uyğun alət olduğunu sübut edib; milyardlarla ulduzun mövqeyini və hərəkətini dəqiq ölçür, bu ulduzlara qravitasiya təsiri olan cisimlər haqqında mühüm məlumatlar verir.

Bundan əvvəl Amerikanın Çandra Rentgen Rəsədxanası və Cənubi Afrikada yerləşən MeerKAT radio teleskopu ilə işləyən mütəxəssislər rentgen və radio diapazonlarında Gaia BH2 izlərini aşkarlamağa çalışıblar. Hər iki halda heç nə tapılmadı.

Kanal14.az
Asiman Əsədsoy