Almaniya və Böyük Britaniyadan olan tədqiqatçıların da daxil olduğu beynəlxalq alimlər qrupu tərəfindən qədim dəniz timsahının yeni növü - Enalioetes schroederi təsvir edilib.

"Kanal14.az" "SciTehDaily"yə istinadən xəbər verir ki, bu növ təxminən 135 milyon il əvvəl - Təbaşir dövründə Almaniyanın böyük hissəsini əhatə edən dayaz dənizlərdə yaşayıb.

Qədim timsah Metriorhynchidae ailəsinin üzvüdür, delfin kimi bədən planı inkişaf etdirən əlamətdar bir qrupa axildir. Metriorhynchidae pulcuqları, üzgəcləri və quyruq üzgəci olmadan hamar dəriyə sahib olub. Onlar müxtəlif yırtıcılarla, o cümlədən kalamar və balıq kimi sürətli hərəkət edən heyvanlarla qidalanıbar. Lakin Metriorhynchidaenin bəzi növlərinin iri, kələ-kötür dişləri olub ki, bu da onların digər dəniz sürünənləri ilə qidalandığını göstərir.

Metriorhynchidae ən yaxşı Yura dövründən tanınır və onların fosilləri Təbaşir dövründə getdikcə daha nadir hala gəlir. Enalioetes schroederi, üçölçülü kəllə sümüyü ilə diqqəti cəlb edir, bu da onu Təbaşir dövründən məlum olan ən yaxşı qorunan metriorhinxid edir.

"Naturkunde-Museum Bielefeld"dən Sven Saks bildirib: "Bu nümunə diqqətəlayiqdir, çünki o, üçölçülü şəkildə qorunmuş kəllə sümüyünün olduğu bilinən bir neçə metriorhynxidlərdən biridir. Bu, bizə nümunənin CT-skanını aparmağa imkan verdi. Bu dəniz timsahlarının daxili anatomiyası haqqında çox şey öyrənə bildik".

Edinburq Universitetinin Yer Elmləri Məktəbindən Dr Mark Yanq bildirib: "Enalioetes bizə metriorinxidlərin Təbaşir dövründə necə təkamül etdiyi barədə yeni fikirlər verir. Yura dövründə metriorinxidlər digər timsahlardan - üzgəclərdən, kaudallardan köklü şəkildə fərqlənən bədən planı hazırlayıblar. Bu dəyişikliklər getdikcə artan dəniz həyat tərzinə uyğunlaşma idi. Enalioetes bizə göstərir ki, bu tendensiya Təbaşir dövründə də davam etdi, çünki onların digər metriorhynchidlərdən (timsahlar tərəfindən artıq böyük olan) daha böyük gözləri var idi və sümüklü daxili qulaqlar digər metriorhynchidlərə nisbətən daha yığcam idi. Bbu da Enalioetes'in çox güman ki, daha sürətli üzgüçü olduğunu göstərir".

Mükəmməl qorunmuş kəllə ilk boyun fəqərələri ilə birlikdə yüz ildən çox əvvəl Almaniyanın dövlət memarı D.Hapke tərəfindən Hannover yaxınlığındakı Zaksenhagendəki karxanada aşkar edilib. Nümunənin maraqlı tarixçəsi var. Hazırlanması və öyrənilməsi üçün Berlindəki Prussiya Geoloji Xidmətindən Henri Şröderə verilib və burada kolleksiyaya daxil edildiyi güman edilirdi.

Bu, nümunənin II Dünya müharibəsi zamanı itirilməsi ilə bağlı fərziyyələrə səbəb olub. Nümunə daha sonra Qərbi Almaniyadakı Minden Muzeyində yenidən kəşf edilib. Məlum olub ki, nümunə onu tapan şəxsə qaytarılıb, ailəsi onu Mindenə gətirib, orada II Dünya müharibəsindən sonra yeni ev tapıb, özləri ilə aparıblar. Beləliklə, timsah Mindenin kolleksiyasındakı qiymətli nümunələrdən biridir.

Berlin Geoloji Xidmətindən Henri Şröder ilkin təsviri verib və növ onun şərəfinə adlandırılıb. Şaks və komandası fosili digər muzey kolleksiyalarındakı fosillərlə müqayisə etdikdən sonra onun elm üçün yeni bir növ olduğunu müəyyən edib.

Alimlər Təbaşir dövrünün ortalarında yaşamış qeyri-adi dinozavr növünü aşkar ediblər. "SciTechDaily" yazır ki, Thescelosaurusun yaxınlarda kəşf edilmiş əcdadı bu heyvanların vaxtlarının bir hissəsini yeraltı yuvalarda keçirdiklərini göstərir.

"Yeni dinozavr, Fona [/Foat'NAH/] herzogae, 99 milyon il əvvəl indiki Yuta ştatında yaşayıb. O zaman bu ərazi şərqdə geniş daxili okeanın sahilləri arasında sıxılmış böyük bir daşqın düzənliyi ekosistemi, qərbdə aktiv vulkanlar və dağlar, çoxlu çayların axdığı isti, nəmli, palçıqlı bir mühit idi", deyə məqalədə qeyd edilir.//Qayanrinfo