Bəşəriyyəti min illərlə maraqlandıran bir sual var:

Kainatda biz təkikmi?

Bu sualın hələ cavabı yoxdur, lakin bunu öyrənməyin ən yaxşı yolu yadplanetli sivilizasiyaların inkişaf etdirdiyi texnosiqnalları aşkar etməkdir. İndiyə qədər elm adamları potensial yerdən kənar siqnallarla insan mənşəli siqnalları ayırd etməkdə həmişə çətinlik çəkirdilər. Kanadalı tədqiqatçılar yadplanetlilərin axtarışını asanlaşdıracağına və bununla da 8 sirli radio siqnalını kəşf edəcəyinə ümid etdikləri yeni süni intellekt alqoritmi hazırlayıblar.

Kanadada Toronto Universitetinin tələbəsi Peter Ma-nın rəhbərlik etdiyi ekspertlər əvvəllər heç bir potensial yerdənkənar fəaliyyətdən məhrum olduğu düşünülən kosmos sahəsindəki 820 ulduza baxmaq üçün hazırladıqları süni intellekt alqoritmindən istifadə etdikdən sonra 8 radio siqnalı aşkar ediblər.

"Kanal14.az"ın ""haber7.com"a istinadən məlumatına görə Ma bildirib ki, bu qeyri-müəyyən siqnallar əvvəlki rəylər tərəfindən nəzərdən qaçırıldı. Bunun səbəblərindən birinin 'müşahidələrin çoxunda həddindən artıq müdaxilə' olduğunu bildirən Ma, "Kosmosdakı həyəcan verici radio siqnalları ilə Yerdən gələn maraqsız radio siqnalları arasında fərq qoymalıyıq" - deyə bildirib.

SETI İnstitutu, Breakthrough Listen və dünya üzrə elmi tədqiqat institutlarının astronomları ilə birlikdə Ma Yerdəki bütün fon səs-küylərindən potensial yadplanetli siqnalları daha yaxşı seçə bilən yeni maşın öyrənmə alqoritmi hazırlayıb.

Bu alqoritm dərin öyrənmə, maşın öyrənmə növü və insanların müəyyən məlumat növlərini əldə etmə üsulunu təqlid edən və özü idarə olunan avtomobillərdə əsas texnologiya olan süni intellektdən istifadəni əhatə edirdi.

Bu halda, tədqiqatçılar mahiyyətcə daha sadə kompüterdən klassik alqoritm götürdülər və potensial yadplanetli siqnallarla insan mənşəli siqnalları ayırmağı öyrətmək üçün maşın öyrənməsindən istifadə etdilər.

Cari alqoritm əvvəllər Qərbi Virciniyadakı Robert C. Byrd Green Bank Teleskopu tərəfindən toplanmış onlarla ulduzun radio məlumatlarını skan etdikdə heç nə tapmadı. Lakin kosmosun həmin hissəsində maraqlı bir şey tapmaq əvəzinə, Ma və həmkarları indi oradan gələn səkkiz fərqli radio siqnalı kəşf ediblər.

Green Bank Teleskopunda Breakthrough Listen layihəsi üzrə alim olaraq çalışan Steve Croft mövzu ilə bağlı verdiyi açıqlamada:

"İstənilən texno-imza tədqiqatında əsas məsələ, yadplanetli dünyadan ötürülən iynəni tapmaq üçün bu nəhəng saman siqnalları yığınlarına baxmaqdır. Teleskoplarımız tərəfindən aşkar edilən siqnalların böyük əksəriyyəti öz texnologiyamızdan gəlir: GPS peykləri, mobil telefonlar və s.. Peterin alqoritmi bizə ot tayasını süzmək və texnosiqnallardan gözlədiyimiz xüsusiyyətlərə malik siqnalları tapmaq üçün daha səmərəli üsul təqdim edir. ”

Digər tərəfdən, tədqiqatçılar təsbit edilən 8 yeni siqnalın 30-90 işıq ili uzaqlıqdakı 820 ulduzdan ibarət bürcün beşindən gəlmiş ola biləcəyini bildiriblər. Siqnalların yerdən kənara aid olduğu sübuta yetirilməyib, lakin tədqiqatçılar inkişaf etdirdikləri texnologiyanın bir çox elmi araşdırmalara qapı açacağını açıqlayıblar.

Tədqiqat Nature Astronomy jurnalında dərc olunub.

Kanal14.az
Asiman Əsədsoy